Το καλάθι σας είναι άδειο!
Χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός και «νέα» παγκοσμιοποίηση
Το ανά χείρας βιβλίο αναφέρεται στη «νέα» παγκοσμιοποίηση. Σε συνδυασμό με τις γενικότερες εξελίξεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα, ο καπιταλισμός διατηρεί τη λογική του που δεν είναι άλλη από την επιδίωξη κέρδους. Εκείνο όμως που αλλάζει στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό των ημερών μας είναι η εμβέλεια και οι φορείς του. Στους τελευταίους ανήκουν πλέον και απλοί εργαζόμενοι και νοικοκυριά, που επενδύουν το μικρό ή μεγάλο πλεόνασμά τους με σκοπό να αυξήσουν τόκους, μερίσματα και ό,τι άλλο αποδίδουν οι εθνικές και οι διεθνείς αγορές.
Στο επίκεντρο των αναλύσεων βρίσκονται ορισμένες από τις οικονομικές συνιστώσες της εξέλιξης της παγκοσμιοποίησης στην εποχή του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού. Tο ενδιαφέρον μας, όμως, είναι κυρίως πολιτικό. Στοχεύουμε να δείξουμε ότι η οικονομική παγκοσμιοποίηση, έτσι όπως συντελείται μέχρι τώρα, έχει ανάγκη την πολιτική της συμπλήρωση και υποστήριξη. Με πιο προσιτούς όρους, δεν είναι μόνο η «οικονομία που προέχει», αλλά το ίδιο σημαντική είναι και η πολιτική, δηλαδή η με πολιτικά μέσα ώθηση της παγκοσμιοποίησης σε εφικτούς και γενικότερα αποδεκτούς στόχους.
ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΓΡΑΨΑΝ:
Ο νέος ρόλος του κράτους
Ζούμε πια μια «νέα παγκοσμιοποίηση», θα πει ο καθηγητής Ηλίας Κατσούλης και σε ένα εκτεταμένο πόνημά του θα προσπαθήσει να περιγράψει τις παραμέτρους αυτής. Κατά τον συγγραφέα του βιβλίου Η επιστροφή της πολιτικής - Χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός και «νέα» παγκοσμιοποίηση (Ποταμός) οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί ως και το πρώτο δεκαήμερο του 21ου αιώνα είναι δομικές και απαιτούν νέες στρατηγικές.
Ο καπιταλισμός, που έχει γίνει πια χρηματοπιστωτικός, έχει αναδείξει έναν νέο πολίτη με τριπλή ιδιότητα: εργαζόμενος, καταναλωτής και επενδυτής. Τα νέα αυτά μεσαία στρώματα διαθέτουν πλεόνασμα που αναζητούν να το επενδύσουν σε άυλα αγαθά. Η αλλαγή αυτή έχει επιφέρει αλλαγές και στη συμπεριφορά τους, η οποία γίνεται περισσότερο εξατομικευμένη και απομακρύνεται από τα συνδικάτα και τα ταξικά κόμματα, κυρίως τα σοσιαλδημοκρατικά.
Από την άλλη, η αυξανόμενη ανεργία τινάζει στον αέρα τα προγράμματα, όπως είχαν εκπονηθεί ως σήμερα, και απαιτεί νέες στρατηγικές. Η κοινωνία δυτικού τύπου αντιμετωπίζει ένα νέο δίλημμα: ποιος θα είναι ο φορέας που θα αναλάβει την ευθύνη της προώθησης εκείνων των μεταρρυθμίσεων που χρειάζονται για να ανταποκριθούν οι αναπτυγμένες χώρες στον εκσυγχρονιστικό τους ρόλο, η αγορά ή το κράτος;
Η αγορά, κατά τον συγγραφέα, αδυνατεί να παράγει τον απαιτούμενο για την ανάπτυξη όγκο γνώσης και λίγο ενδιαφέρεται γενικώς για την πρόοδο της γνώσης, άρα το κράτος πρέπει να αναλάβει το καθήκον στην παραγωγή εφαρμοσμένης και βασικής γνώσης. Το ερώτημα είναι ποιος θα έχει τη χρήση και την εκμετάλλευσή της. Ο συγγραφέας προτείνει να λυθεί με συνεργασία κράτους και αγοράς, ώστε η αγορά να μη χάνει, αλλά και η παραχθείσα γνώση να πηγαίνει προς όφελος της κοινωνίας. Δεν παραλείπει να αναφερθεί και στην κακή οικονομική συγκυρία, ενώ διαπιστώνει μεγάλες αλλαγές και ανακατατάξεις στο εσωτερικό των αναπτυγμένων χωρών, ιδίως των ευρωπαϊκών, που δεν έχουν την ευελιξία των δομών που διαθέτουν οι ΗΠΑ και που, σε συνδυασμό με τις νέες χώρες (BRIK), θα βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση στον παγκόσμιο χάρτη.
Σήμερα, καταλήγει ο Ηλίας Κατσούλης, ως κορυφαίο ζήτημα προς επίλυση τίθεται η ανεργία. Ούτε τα ευρωπαϊκά προγράμματα ούτε ο Τρίτος Δρόμος των Βρετανών Εργατικών ούτε η «ατζέντα 2010» των γερμανών Σοσιαλδημοκρατών έχουν καταφέρει ως σήμερα να δώσουν απαντήσεις, τις οποίες ούτως ή άλλως μόνο η πολιτική και οι πολιτικοί μπορούν να δώσουν.
ΤΟ ΒΗΜΑ, 19 Αυγούστου 2012
