Το καλάθι σας είναι άδειο!
Μυθιστόρημα τοπίου
Ποταμόπλοια/42
μτφρ: Πελαγία Τσινάρη
Μια ανώνυμη αφηγήτρια, με νωπό το πένθος πρόσφατης απώλειας, ταξιδεύει στο Ολεβάνο, ένα μικρό χωριό νοτιοανατολικά της Ρώμης. Είναι χειμώνας, και από την προσωρινή της κατοικία πάνω σ’ έναν λόφο, μεταξύ χωριού και νεκροταφείου, πραγματοποιεί μεγάλες εξορμήσεις και περιπάτους, εξερευνώντας με την ίδια ένταση και αφοσίωση το τετριμμένο και το μεγαλειώδες. Η θέα, η περιγραφή και η καταγραφή του κόσμου ολόγυρά της είναι ο δικός της τρόπος επαναπροσδιορισμού της θέσης της εντός του. Γραμμένο σε πλούσιο ποιητικό ύφος, το Αλσύλλιο είναι ένα εξαίσιο μυθιστόρημα για το πένθος, την αγάπη και το φυσικό τοπίο.
«Το Αλσύλλιο είναι η ιστορία μιας ύπαρξης αποστομωμένης από την απώλεια, όμως η προσδοκία μιας νέας ζωής, μαζί και η αναπτερωμένη ελπίδα αποκαθιστούν έναν απαλό, μα σταθερό ρυθμό στους παλμούς της καρδιάς της».
Lucy Scholes, Financial Times
«Η γλώσσα και η ατμόσφαιρα θυμίζουν έντονα τον συμπατριώτη της W.G. Sebald, τον πρόωρα χαμένο ψυχογεωγράφο. Με το Αλσύλλιο, η Έστερ Κίνσκυ φτάνει στο επίπεδό του».
i newspaper
«Βαθιά θλιμμένο και σκοτεινά όμορφο. Πρόκειται για ένα περίτεχνο και εμψυχωτικό μυθιστόρημα, το οποίο αναμφίβολα προσφέρει παρηγοριά».
Κριτική Επιτροπή του Düsseldorfer Literaturpreis
ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΓΡΑΨΑΝ:
Ξαναφτιάχνοντας έναν γκρεμισμένο κόσμο
«Ήταν Ιανουάριος όταν έφτασα στο Ολεβάνο. Δύο μήνες και μία μέρα μετά την κηδεία του Μ.»: η ανώνυμη αφηγήτρια του βιβλίου ταξιδεύει στην Ιταλία προσπαθώντας να διαχειριστεί (να «ξεπεράσει»;) μια πρόσφατη απώλεια, την απώλεια ενός ανθρώπου κρίσιμου για τη ζωή της για τον οποίο μαθαίνουμε λίγες και σκόρπιες πληροφορίες, παρότι στοιχειώνει κάθε λεπτό της ζωής της αφηγήτριας, αφού τελικά αποτελεί και την αιτία αυτού του ταξιδιού.
Φτάνοντας στην Ιταλία, η συγγραφέας αρχίζει μια περιπλάνηση σε χωριά, πόλεις, νεκροταφεία, στη φύση, σε μνημεία, σε έργα τέχνης, περιγράφοντας τα πάντα με χειρουργική παρατηρητικότητα και γόνιμη φαντασία. Ωστόσο, τα δυνατότερα κομμάτια του βιβλίου είναι, νομίζω, οι στιγμές που η συγγραφέας σκαλίζει μέσα στην ψυχή της, σε αναμνήσεις («από χρόνια αφημένες σε μια γωνιά του μυαλού μου»), σε σκέψεις, σε μια, οδυνηρή ενίοτε, ενδοσκόπηση. Μέσα στο πλούσιο και εναλλασσόμενο τοπίο, η ματιά της αφηγήτριας είναι συχνά ανθρωποκεντρική: στέκεται σε πρόσωπα, σε εκφράσεις, σε βλέμματα, σε καταστάσεις («στωικά και χωρίς να πει λέξη, η γυναίκα άφησε τους αστυνομικούς να τη συλλάβουν. Για εκείνη δεν υπήρχε δρόμος που να οδηγούσε έξω από την Ιταλία ούτε και δρόμος που να την οδηγήσει σπίτι της»), αποτυπώνοντάς τα όλα αυτά με μια ποιητική πρόζα που ιχνηλατεί ένα ταξίδι τελικά υπαρξιακό. Έχοντας πίσω της έναν κόσμο που έχει γκρεμιστεί, η αφηγήτρια πασχίζει να ανακαλύψει ξανά έναν κόσμο, ή ίσως να ξαναφτιάξει έναν κόσμο, έναν κόσμο στον οποίο να χωράει και η ίδια παρά (ή με) τη μοναξιά της: «Κάθε πρωί ξυπνούσα σε έναν ξένο τόπο […] Κάθε πρωί ένιωθα σαν να έπρεπε να τα μάθω όλα από την αρχή». Ένα ταξίδι που με κάθε βήμα προσπαθεί να αφήσει πίσω το σκοτάδι, παρά τη μοναχικότητά του: «κανέναν δεν όφειλα να αποχαιρετήσω, κι αυτό ήταν μια ανακούφιση».
Και, σε αυτή την περιπλάνηση, διαρκώς επανέρχεται ο κήπος των Φίντσι-Κοντίνι («μια χώρα που είχε δεχτεί αλλεπάλληλα στρώματα αναμνήσεων και ερμηνειών, μια ζώνη απώλειας που δεν αποκάλυπτε το πρόσωπό της»), ο Μπασάνι, μαζί με τον Παζολίνι και την αφρικανική Ορέστεια και άλλα πολλά…
Η Έστερ Κίνσκι είναι γεννημένη στη Γερμανία και, εκτός από συγγραφέας, είναι και καταξιωμένη μεταφράστρια.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Κώστας Αθανασίου, www.epohi.gr, 16.4.2023
Ανάγνωση / Ένα δώρο παντός καιρού
Με την πεποίθηση ότι η ανάγνωση είναι δώρο παντός καιρού που δεν περιορίζεται μέσα σε στενά όρια καταλόγων και λιστών, και με αφορμή την ανάπαυλα τον γιορταστικών ημερών, θα προτείνω δέκα ελληνικά βιβλία και δέκα ξενόγλωσσα από την πολύ πρόσφατη εκδοτική παραγωγή.
Από τις εκδόσεις Ποταμός κυκλοφορεί το εξαιρετικό μυθιστόρημα της Esther Kinsky «Αλσύλλιο» σε μετάφραση Πελαγίας Τσινάρη. Μια ανώνυμη αφηγήτρια σε διαρκή κίνηση, εκστατικές περιγραφές του τοπίου, ρυθμός και απαράμιλλη ατμόσφαιρα συναποτελούν αυτή τη σπαρακτική σπουδή στο πένθος και στην απώλεια.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Ευγενία Μπογιάνου, www.avgi.gr, 26.12.22
Σήμερα στα Βιβλίο - φιλικά της Αυγής για ένα σπουδαίο βιβλίο από τις εκδόσεις Ποταμός.
Σπάνια διαβάζει κανείς τόσο ζωντανές εκστατικές περιγραφές της φύσης, οι οποίες όμως κρατάνε τον αποστασιοποιημένο ψύχραιμο τόνο τους. Ο περιβάλλοντας χώρος μοιάζει να πρωταγωνιστεί και μέσω αυτού, του φυσικού τοπίου δηλαδή, διατυπώνονται όλες οι ψυχικές διακυμάνσεις που συνοδεύουν το τραύμα της απουσίας. Η Esther Kinsky εστιάζοντας στο τοπίο μιλάει για τον άνθρωπο. […] Η λιτότητα της αφήγησης είναι η δύναμη της Kinsky. Η ακρίβεια και ο ρυθμός επίσης. Και η ποίηση. Η ποίηση που προκύπτει από την παράθεση προτάσεων τόσο καλά συνταιριασμένων μεταξύ τους, που νομίζεις πως ακόμη κι ένα σημείο στίξης να έλειπε θα χαλούσε η εικόνα του «όλου».
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Ευγενία Μπογιάνου, Αυγή, 29.11.2022
Κάποια βιβλία, από όλα όσα διαβάζουμε, είναι καθορισμένο εξ αρχής, από τις πρώτες κιόλας σελίδες ανάγνωσης, να τα αγαπήσουμε.
Εξέχουσα θέση, ανάμεσα στα βιβλία του Ζέμπαλντ, του Χάντκε, του Σαχνόφσκι, της Τοκάρτσουκ, της Έρπενμπεκ και της Σαλάνσκυ, βρίσκεται το Αλσύλλιο της Esther Kinsky, σε μια, αν μη τι άλλο, θαυμαστή μετάφραση της Πελαγίας Τανάρη. Ένα έξοχο βιβλίο - ποταμόπλοιο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ποταμός.
Το Αλσύλλιο είναι ένα σαγηνευτικό ψηφιδωτό από περιπλανήσεις, άσκοπες ή μη, στην Ιταλική επαρχία, καταγραφές του συνεχούς μεταβαλλόμενου τοπίου, σκέψεις και αναμνήσεις της αφηγήτριας, σε μια προσπάθεια να κατανοήσει την λειτουργία του πένθους και να συμφιλιωθεί με την απώλεια.
Η αφηγήτρια, μια γυναίκα που ποτέ δεν γνωρίζουμε με το όνομα της παρά μόνο μέσα από τις αναμνήσεις της, αποφασίζει να εγκατασταθεί σε μια μικρή πόλη της Ιταλίας, το Ολεβάνο, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ρώμη. Ένα ταξίδι που ήταν σχεδιασμένο να γίνει με τον αγαπημένο της Μ. και ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε. Εκεί, στη γη του Παζολίνι, σ' ένα μικρό σπίτι στον λόφο, ανάμεσα από την πόλη και το νεκροταφείο, αποσύρεται για να κατανοήσει το βουβό αίσθημα πόνου που νιώθει για την πρόσφατη απώλεια του συντρόφου της. Ο χειμώνας, στην αρχή, είναι βαρύς και δύσκολος, ακριβώς όπως η θλίψη της.
Η συμφιλίωση με την απώλεια αναζητείται στους μεγάλους και επαναλαμβανόμενους περιπάτους στους δρόμους της πόλης, στις καθημερινές καταγραφές του τοπίου, σε επισκέψεις στο νεκροταφείο, στην παρατήρηση της φύσης και των κατοίκων. Το εξωτερικό τοπίο, με την εναλλαγή των εποχών που συντελείται με τον χρόνο, αντανακλά άμεσα τις εσωτερικές διεργασίες με τον οποίο συναισθάνεται και σκέφτεται η αφηγήτρια.
Ένα παράλληλο ταξίδι περιπλάνησης στο φυσικό τοπίο και αναστοχασμού στο τοπίο της μνήμης. Συγκαταβατική θλίψη διαπερνά την φωνή της αφηγήτριας αυτού του memoir, που όμως, με το βλέμμα της, καταφέρνει και απομονώνει τις μικρές, αόρατες πολλές φορές, στιγμές ομορφιάς που υπάρχουν γύρω μας, δείχνοντας τον τρόπο που προχωρούν τα πράγματα μπροστά. Η ψυχή βρίσκει στην παρατήρηση του τοπίου τον τρόπο να δυναμώσει μ' έναν μοναδικό, παρηγορητικό τρόπο.
Με γλώσσα πλούσια και ποιητική για το τοπίο και τον κόσμο που μας περιβάλλει, συνεχίζοντας την πλούσια παράδοση των κεντροευρωπαίων συγγραφέων, η Kinsky επιτυγχάνει να δώσει μια "απάντηση συναισθημάτων" στο αίνιγμα του πόνου αλλά και της "ζωής μετά την οδύνη" για τον θάνατο των αγαπημένων μας. Καταβυθίζεται στη μνήμη των παιδικών χρόνων και ανυψώνεται στην ζωή των ενηλίκων που μαθαίνουν να βρίσκουν ελπίδα μετά το τραύμα.
Όπως ένα ποίημα που αγαπάμε και διαβάζουμε ξανά και ξανά, έτσι πιθανόν να πρέπει να διαβαστεί το Αλσύλλιο. Με βεβαιότητα μπορώ να πω ότι το βιβλίο της Kinsky είναι η αναγνωστική έκπληξη της χρονιάς.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Kostas Konstantinos, 7.11.2022
