Το καλάθι σας είναι άδειο!
Ποταμόπλοια / 33
Σύγχρονα Κλασικά
μτφρ: Σωτήρης Σουλιώτης
Εισαγωγή - Επιμέλεια: Δημήτρης Καρακίτσος
Προκειμένου να μη βγει από το χρυσό του κλουβί, τη γλωσσική φυλακή του, το λαμπρό του παλάτι στην άμμο, ο εξηντατριάχρονος Νορβηγός διπλωμάτης Άρμαντ Β. είναι πρόθυμος να προσπεράσει τα πάντα: το παρελθόν του, τον παλιό φίλο και συμφοιτητή Πάουλ Μπούερ, τις ιδέες του, τις γυναίκες που αγάπησε, τον ίδιο του τον γιο. Υπάρχει όμως ένα αντίτιμο σε αυτό, κι ο Άρμαντ οφείλει να το πληρώσει. Είναι η περίσκεψη, η παραδοχή της ήττας, η βουβή διαμαρτυρία. Αλλά και κάτι περισσότερο: Όσο οδυνηρό κι αν είναι να συμβιβάζεσαι, τίποτα δεν είναι πιο σκληρό από το να έχεις κρεμάσει το κλειδί της φυλακής ψηλά για να σου είναι αδύνατον να το φτάσεις.
Γραμμένο υπό τη μορφή υποσημειώσεων σε ένα άγραφο μυθιστόρημα, το βραβευμένο βιβλίο του Νταγκ Σούλστα ψάχνει μέσα στα θραύσματα της ζωής τις στιγμές εκείνες που μπορούν να καθορίσουν τα πάντα.
ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΓΡΑΨΑΝ:
Βιβλία εξορυγμένα από το χώμα ή από τον ουρανό
Ο Νταγκ Σούλστα είναι από τους σπουδαιότερους σύγχρονους Νορβηγούς συγγραφείς.
Πόσο σημαντικός είναι ένας συγγραφέας; Γιατί κάποιοι συγγραφείς είναι πιο αναγνωρίσιμοι από άλλους; Πόσους λογοτέχνες γνωρίζουμε από τη Σκανδιναβία; Τι προκύπτει και οι περισσότεροι συγγραφείς καταλήγουν να γελοιοποιούνται από τον χρόνο; Ιδού μερικά ερωτήματα που έκανα καθώς ακολουθούσα την ιστορία του πρέσβη Αρμαντ Β. Ερωτήματα δίχως νόημα, βασικά.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ, www.kathimerini.gr, 29.3.2022
Υποσημειώσεις αυτονομούνται και γίνονται μυθιστόρημα
Ενα βιβλίο όπου έρχονται τα «κάτω» πάνω
Διπλωμάτης καριέρας, με τοποθετήσεις σε μικρές και μεγάλες πρωτεύουσες του κόσμου, περιμένοντας το «Επιστέγασμα του έργου του», να γίνει πρέσβης σε ένα από τα κέντρα του κόσμου, κομψός, επιβλητικός, επιφυλακτικός, υποκριτής και ψεύτης. Κάποτε σύζυγος, σταθερά εραστής της δίδυμης αδελφής της συζύγου του, πάντα πατέρας ενός γιου, φίλος απομακρυσμένος, αποστασιοποιημένος, δυσπρόσιτος. Ο Aρμαντ Β., o ήρωας του Νταγκ Σούλστα, προορισμένος να πρωταγωνιστήσει στο μυθιστόρημα που δεν γράφεται ποτέ, δεν μπορεί να δει το φως, δεν αντέχει να γίνει λέξεις, σελίδες, βιβλίο.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Ζωή Καραμήτρου, www.kathimerini.gr, 21.03.2022
Άρμαντ Β. - Dag Solstad
Ο Σούλστα, γνώριμος ήδη στο ελληνικό κοινό από το εξαιρετικό Αιδημοσύνη και αξιοπρέπεια, ορίζει την ποιητική και την παιγνιώδη διάθεση του νέου εγχειρήματός του, ως προς τη μορφή και το περιεχόμενό του, στην υποσημείωση μιας υποσημείωσης: «Το μυθιστόρημα αυτό, που είναι το σύνολο των υποσημειώσεων του αρχικού μυθιστορήματος, το οποίο αρχικό είναι αόρατο επειδή ο συγγραφέας αρνήθηκε να ασχοληθεί μαζί του και να το κάνει δικό του, έχει θέμα τον Άρμαντ Β., κι αυτό είναι αδιαμφισβήτητο». Το «αδιαμφισβήτητο» λειτουργεί εξόχως αντιστικτικά ως απόλυτη βεβαιότητα σ' ένα πλαίσιο εξαρχής αιρετικό και πειραματικό, που όμως σε καμία περίπτωση, και εδώ έγκειται η συγγραφική ευφυΐα, δεν αιωρείται ασαφές και εκτός ελέγχου. Κάθε αφηγηματικό εύρημα οφείλει αρχικά να δικαιολογεί την επιλογή του και ακολούθως τη χρησιμότητά του. Στην περίπτωσή μας, ο αφηγητής‒συγγραφέας γράφει ένα μυθιστόρημα υπό τη μορφή υποσημειώσεων ενός μυθιστορήματος που αρνήθηκε να γράψει ξέροντας πως δεν θα μπορούσε να τα καταφέρει, όχι τουλάχιστον σύμφωνα με τις δικές του, αυστηρές προδιαγραφές, μη μπορώντας όμως ταυτόχρονα να απεγκλωβιστεί ούτε από την ιστορία του Άρμαντ, ούτε και από τις σκέψεις γύρω από το μέλλον του ίδιου ως συγγραφέα.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
https://no14me.blogspot.com, 12.7.2021
Υποσημειώσεις για το ανείπωτο
Ο Σούλστα, γνώριμος ήδη στο ελληνικό κοινό από το εξαιρετικό Αιδημοσύνη και αξιοπρέπεια, ορίζει την ποιητική και την παιγνιώδη διάθεση του νέου εγχειρήματός του, ως προς τη μορφή και το περιεχόμενό του, στην υποσημείωση μιας υποσημείωσης: «Το μυθιστόρημα αυτό, που είναι το σύνολο των υποσημειώσεων του αρχικού μυθιστορήματος, το οποίο αρχικό είναι αόρατο επειδή ο συγγραφέας αρνήθηκε να ασχοληθεί μαζί του και να το κάνει δικό του, έχει θέμα τον Αρμαντ Β., κι αυτό είναι αδιαμφισβήτητο». Το «αδιαμφισβήτητο» λειτουργεί εξόχως αντιστικτικά ως απόλυτη βεβαιότητα σ’ ένα πλαίσιο εξαρχής αιρετικό και πειραματικό, που όμως σε καμία περίπτωση, και εδώ έγκειται η συγγραφική ευφυΐα, δεν αιωρείται ασαφές και εκτός ελέγχου. Κάθε αφηγηματικό εύρημα οφείλει αρχικά να δικαιολογεί την επιλογή του και ακολούθως τη χρησιμότητά του. Στην περίπτωσή μας, ο αφηγητής-συγγραφέας γράφει ένα μυθιστόρημα υπό τη μορφή υποσημειώσεων ενός μυθιστορήματος που αρνήθηκε να γράψει ξέροντας πως δεν θα μπορούσε να τα καταφέρει, όχι τουλάχιστον σύμφωνα με τις δικές του, αυστηρές προδιαγραφές, μη μπορώντας όμως ταυτόχρονα να απεγκλωβιστεί ούτε από την ιστορία του Αρμαντ, ούτε και από τις σκέψεις γύρω από το μέλλον του ίδιου ως συγγραφέα.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Γιάννης Καλογερόπουλος, www.efsyn.gr, 23.5.2021
Ένα μυθιστόρημα γραμμένο εξ ολοκλήρου σε υποσημειώσεις είναι ο Άρμαντ Β., του Νορβηγού Νταγκ Σούλστα, του πολυβραβευμένου συγγραφέα που θεωρείται από τους κορυφαίους της χώρας του και έχει μεταφραστεί σε πάνω από είκοσι γλώσσες.
Ο Άρμαντ του τίτλου είναι νορβηγός διπλωμάτης. Πρώην αριστερός και «άνθρωπος με χαλαρή εθνική συνείδηση», που σε μια άσκηση προσωπικού κυνισμού γίνεται διπλωμάτης και υποστηρίζει πράγματα που καταδίκαζε στο παρελθόν (ενώ αναρωτιέται πάντα αν μπορεί κανείς να ξεφύγει από την εξουσία και «από την πραγματικότητα», καθώς «ακούει τους διαδηλωτές να φωνάζουν τα λόγια που κρύβονται στην ψυχή του»). Τη ζωή του σημαδεύει η δύσκολη σχέση με τον γιο του, που αποφασίζει να καταταχτεί στον στρατό [για «να πνίξει στο αίμα (…) κάθε προσπάθεια αλλαγής των δομών του ίδιου του συστήματος, αντικαθιστώντας την ελευθερία με την ανελευθερία»].
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Κώστας Αθανασίου, www.epohi.gr, 9.5.2021
Υποθέτοντας την πραγματικότητα
Ο ιδιοφυής Νορβηγός συγγραφέας Νταγκ Σούλστα έγραψε ένα βιβλίο αποτελούμενο από τις υποσημειώσεις ενός μυθιστορήματος που δεν υπάρχει – και είναι υπέροχο.
Για τους περισσότερους αναγνώστες, μια υποσημείωση αποτελεί συνήθως λεπτομέρεια, ενίοτε κάπως χρήσιμη ή ακόμα και απαραίτητη (πώς να διαβάσει κάποιος Μπόρχες χωρίς υποσημειώσεις, για παράδειγμα), ίσως πάλι και λίγο κουραστική, από τη στιγμή που διακόπτει τη ροή του διαβάσματος. Από την πλευρά των δημιουργών βέβαια κάποιες πολύ λίγες φορές η υποσημείωση είναι κάτι περισσότερο, μια δυνατότητα, μέρος της ιστορίας – ορισμένες μοιάζει με κάποιου είδους αφηγηματικό φετίχ. Ο Ναμπόκοφ και ο Γουάλας είναι ίσως τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα συγγραφέων που πειραματίστηκαν με την υποσημείωση, ακόμα ο Κρασναχορκάι ή ο Τζούνο Ντίαζ, αλλά εν προκειμένω, συζητώντας εδώ για τον Νορβηγό συγγραφέα Νταγκ Σούλστα (γνωστό στη χώρα μας από το θαυμάσιο «Αιδημοσύνη και αξιοπρέπεια»), έχουμε κάτι πραγματικά σπάνιο: ένα μυθιστόρημα που αποτελείται μόνο από υποσημειώσεις. Ακούγεται λίγο ακραίο, ίσως και περιττά προκλητικό.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Αθως Δημουλάς, www.kathimerini.gr, 8.5.2021
