Το καλάθι σας είναι άδειο!
Ποταμόπλοια / 51
μτφρ. Στέλιος Βαφέας
Οι κόρες του λαβύρινθου μυθιστόρημα λυρικό, ερεθιστικό και υποβλητικό, εξερευνά τη δύναμη της θαμμένης μνήμης και την ισχύ του παρελθόντος πάνω στο παρόν. Ήταν στη shortlist για το βραβείο Runciman 2022.
Μήπως όλοι ζούσαν με κάποια κρυφή απώλεια μέσα τους; Σαν να άκουσε τη φωνή του πατέρα, «Έβαψαν με αίμα τις πόρτες για να τους προσπεράσει ο Άγγελος του Θανάτου και είδε την πόρτα του δικού της σπιτιού, κι όλων των εβραϊκών σπιτιών στην Κονδυλάκη, να χαίνει ορθάνοιχτη και μαύρη, τα έπιπλα σκορπισμένα στο δρόμο, κι όλες τις άλλες πόρτες κλειστές».
«Δεν μπορείς να αρνηθείς το παρελθόν σου, τι γίνεται όμως αν δεν το έμαθες ποτέ;» To ερώτημα αποκαλύπτει την υπαρξιακή αγωνία της ελληνοβρετανίδας ζωγράφου που επιστρέφει στην Κρήτη και αναγκάζεται σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας προκειμένου να φωτίσει τις οικογενειακές της ρίζες. Σιγά σιγά έρχεται στην επιφάνεια το αποσιωπημένο οικογενειακό αλλά και συλλογικό παρελθόν που αφορά την βίαιη εκδίωξη των Εβραίων από τα Χανιά στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Υπό το πρίσμα του οικογενειακού αυτού δράματος η ηρωίδα αντιλαμβάνεται διαφορετικά τις προκλήσεις του παρόντος, είτε πρόκειται για τις οδυνηρές συνέπειες του Μπρέξιτ, την ευρύτερη οικονομική και προσφυγική κρίση που πλήττει την Ελλάδα και την επερχόμενη πανδημία του κορωνοϊού.
«Η επιμονή μιας κόρης να μάθει πώς έζησαν οι γονείς της στην Κρήτη κατά τη διάρκεια της Κατοχής και ένα πλούσιο σε εικόνες και αισθήματα ανακάλημα της ίδιας της Κρήτης, της φύσης και του πολιτισμού της.» Colm Tóibín
«Δεν μου φτάνουν τα λόγια για να επαινέσω αυτό το βιβλίο. Τόσο καλό, τόσο συγκινητικό, συναρπαστικό, με τα αλλεπάλληλα στρώματα που το συνθέτουν». Christina Patterson
«Έξοχη και συγκινητική εξερεύνηση μιας οικογένειας της Κρήτης με σκοτεινά, οδυνηρά μυστικά». Catriona Crowe, Irish Times, Best Books of 2021
ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΓΡΑΨΑΝ:
Ρουθ Παντέλ: «Ο Μινώταυρος συνδέεται με το σκοτάδι μέσα μας»
Μιλήσαμε με τη συγγραφέα για τη σχέση της με την Κρήτη, για την ιστορία των Εβραίων των Χανίων αλλά και για τον πρόγονό της Κάρολο Δαρβίνο.
Το παρελθόν των Εβραίων των Χανίων δεν είναι τόσο γνωστό όσο εκείνων της Θεσσαλονίκης ή των Ιωαννίνων. Την ιστορία τους και συγκεκριμένα τα γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διερευνά μέσα από το μυθιστόρημά της «Οι κόρες του λαβύρινθου» η Βρετανίδα συγγραφέας Ρουθ Παντέλ. Στο βιβλίο, που βρέθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο Runciman 2022, παρακολουθούμε την πορεία μιας οικογένειας στον χρόνο μέσα από τα μάτια της μεσήλικης ζωγράφου Αριάδνης Γκολντ, η οποία τις τελευταίες δεκαετίες ζει στο Λονδίνο. Επειτα από ένα τηλεφώνημα που θα την κάνει να ταξιδέψει στην Κρήτη πληροφορείται για πρώτη φορά στη ζωή της ότι η ετοιμοθάνατη μητέρα της ζούσε τόσα χρόνια κρύβοντας την εβραϊκή της ταυτότητα.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Εμυ Ντούρου, documentonews, 16.1.2024
Η συνέντευξη της Ρουθ Παντέλ στον Μανώλη Πιμπλή / Βιβλιοβούλιο
Την Βρετανή καθηγήτρια κλασικών σπουδών, ποιήτρια, πεζογράφο και δοκιμιογράφο Ρουθ Παντέλ φιλοξενεί η εκπομπή «Βιβλιοβούλιο», που θα μεταδοθεί αυτή την Κυριακή 14 Ιανουαρίου στις 20.15, από τον Τηλεοπτικό Σταθμό της Βουλής των Ελλήνων.
Η Ρουθ Παντέλ, από τις σημαντικότερες ποιητικές φωνές της Βρετανίας, με 12 ποιητικές συλλογές στο ενεργητικό της, αλλά και δύο μυθιστορήματα, όπως και πολλά δοκιμιακά έργα, δίδαξε κλασική ελληνική φιλολογία στην Οξφόρδη και στο Μπίρκμπεκ, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, καθώς και ποίηση στο King’s College. Έζησε για μεγάλα διαστήματα στην Ελλάδα, ιδίως στην Κρήτη, όπου ήδη ως φοιτήτρια, συμμετείχε σε ανασκαφές. Έχει τιμηθεί για την ποίησή της με το βραβείο Uk National Poetry Competition και έχει βρεθεί πέντε φορές στη βραχεία λίστα για το βραβείο TS Eliot. Έχει επίσης δημοσιεύσει δύο μυθιστορήματα, το «Where the Serpent Lives» (2010) και το «Daughters of the Labyrinth» (2021).
Με αφορμή την πρόσφατη μετάφραση και κυκλοφορία του δεύτερου από τα μυθιστορήματά της στα ελληνικά, με τίτλο «Οι κόρες του λαβύρινθου» (μετάφραση: Στέλιος Βαφέας, εκδ. Ποταμός 2023), που εκτυλίσσεται στο Λονδίνο και τα Χανιά και έχει θέμα την τραγική μοίρα της εβραϊκής κοινότητας της Κρήτης κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως την αφηγείται μέσα από τη ζωή τριών γυναικών, η Ρουθ Παντέλ συνομιλεί με τον Μανώλη Πιμπλή για τα τραύματα του πολέμου, για την Κρήτη και τον πολιτισμό της, για τις κλασικές σπουδές, για τη μουσική με την οποία έχει ασχοληθεί, για την ποίησή της, αλλά και για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, όπως και για τις υποσυνείδητες επιρροές, που είχε στη ζωή και το έργο της το γεγονός ότι είναι απόγονος σε ευθεία γραμμή του Κάρολου Δαρβίνου, ο οποίος ήταν παππούς της γιαγιάς της.
Δείτε την εκπομπή εδώ
Αρχισυνταξία-Παρουσίαση: Μανώλης Πιμπλής, Κριτική: Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Ρεπορτάζ: Σταυρούλα Παπασπύρου, Βιβλιοβούλιο, 14.1.2024
15+1 Διάφορα βιβλία με (και για) καλά αισθήματα
Καλά θα πείτε, όλα τα βιβλία αισθήματα κινητοποιούν. Είναι γεγονός αλλά είναι κάποια βιβλία που τα αισθάνεσαι «αισθηματικά» παρά νοητικά. Και τα αισθήματα πολλά: λογοτεχνικές εμμονές, βιβλιοφιλία, πατρική αγάπη, νοσταλγία για μια γειτονιά, αγάπη για τα ζώα και τα φυτά, αγάπη για το παιδί, μουσικοποιητική αγάπη κ.ά.
Μπορεί να μην είναι πάντα «μεγάλα» βιβλία, και τι σημαίνει άραγε «μεγάλα» βιβλία; Ο καθένας συνδέεται με κάποια βιβλία για κάποιους λόγους. Τα βιβλία που ακολουθούν δεν αποτελούν τη λίστα των αγαπημένων μου βιβλίων, είναι μια λίστα από βιβλία της τελευταίας εσοδείας (με κάποιες εξαιρέσεις για βιβλία που ξαναδιάβασα) τα οποία μου έκαναν «κλικ».
Η Ρούθ Πάντελ έχει ζήσει χρόνια στην Κρήτη, εργαζόμενη σε ανασκαφές, έχει διδάξει αρχαία ελληνικά στην Οξφόρδη και αλλού, είναι γνώστρια της ελληνικής λογοτεχνίας αλλά και της ζωής στο νησί της Κρήτης. Δεν είναι τυχαίο ότι το μυθιστόρημα της αναφέρεται στο αγαπημένο της νησί. Η ιστορία αρχίζει στο Λονδίνο όπου η ηρωίδα με το όνομα Ρι είναι χήρα ζωγράφος. Στο πρώτο κεφάλαιο, παραμονές μιας σημαντικής έκθεσης της ζωγραφικής της θα συναντήσει την ινδή φίλη της και ζωγράφο Νασίτα η οποία παρατηρώντας τα νέα έργα της φίλης της σχολιάζει το μπλε χρώμα λέγοντας της ότι επιστρέφει κατά κάποιον τρόπο στην Κρήτη. Ένα τηλεφώνημα από την Κρήτη και η Ρι θα αναγκαστεί να επιστρέψει στο νησί μιας και η μητέρα της βρίσκεται με έμφραγμα στην εντατική. Εκεί θα ξαναπιάσει επαφή με την οικογένεια, τον παπά Αντώνη, τον ευεργέτη της Μιχαήλ που είχε φροντίσει να πάει στο Λονδίνο να σπουδάσει εικαστικά. Η περιέργεια της για το παρελθόν της μητέρας της θα την οδηγήσει να αναζητήσει την ιστορία της οικογένειας της, να μάθει τι υπάρχει «εκεί πίσω» που το αγνοεί. Σε αυτές τις ανασκαφές της μνήμης θα ανακαλύψει την ιστορία των εβραίων Κρητών και την οδυνηρή συνέχεια που τους επιφύλαξε μέρος της κρητικής κοινωνία.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
του Γιάννη Ν. Μπασκόζου, www.oanagnostis.gr, 9.11.2023
