Το καλάθι σας είναι άδειο!
Εξαμηνιαίο περιοδικό ψυχανάλυσης
ΟΡΙΑΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
Σημείωμα των εκδοτών 258
ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ
Άννα Ποταμιάνου 261
Stefano Bolognini 280
Ο ΑΝΑΛΥΤΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Γιάννης Κόντος Η περίπτωση της Μάγδας 306
Σχολιάζουν οι Μαρίλια Αϊζενστάιν, Μαρίνα Περρή
Απαντά ο Γιάννης Κόντος 314
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ
Οριακή διαταραχή προσωπικότητας Πέτρος Χαρτοκόλλης 336
Εν-νόηση και οριακή διαταραχή προσωπικότητας: ένα ψυχοδυναμικό μοντέλο παθολογίας της προσωπικότητας εμπνευσμένο από τη Θεωρία της Προσκόλλησης Peter Fonagy & Ιωάννα Βρούβα 349
ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ
Ο οριακός και οι σεξουαλικότητές του Μαρία Χατζηανδρέου 392
Σημειώσεις για το ψυχικό τραύμα Βασίλης Φαλάρας 403
Οριακοί ασθενείς, αναλυτικό πλαίσιο και διλήμματα της ψυχαναλυτικής εργασίας Γρηγόρης Βασλαματζής 419
ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ
Η αφήγηση και το τραυματικό: με αφορμή το Υπόγειο του Ντοστογιέφσκι Σωτήρης Μανωλόπουλος 432
ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΩΝ (Επιμέλεια Κώστας Ζερβός)
Πέτρος Χαρτοκόλλης, Χρόνος και αχρονικότητα. Παραλλαγές της χρονικής εμπειρίας (μια ψυχαναλυτική προσέγγιση) Ξανθή Χαραλάμπους 453
Michel Foucault, Ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή Μαρία Μητροσύλη 458
Το ψυχαναλυτικό έργο του René Kaës (με αφορμή την ελληνική μετάφραση: Ένας πληθυντικός ενικός. Η ψυχανάλυση στη δοκιμασία της ομάδας) Μιχάλης Πέτρου 463
Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Τ Ω Ν Ε Κ Δ Ο Τ Ω Ν
Στην αίσια εμφάνιση του 4ου τεύχους του Οιδίποδα έχουμε την τύχη και την τιμή να φιλοξενούμε κείμενα σπουδαίων εκπροσώπων του κλάδου μας.
Στις Συνομιλίες, την Άννα Ποταμιάνου την ακούμε να διατυπώνει τις απόψεις της για ένα ευρύ φάσμα ερωτημάτων σχετικά με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της Ψυχανάλυσης· έχουμε έτσι την ευκαιρία να στοχασθούμε πάνω στις μακρές και περίπλοκες διαδρομές που καλείται να διανύσει ο νους και η σκέψη μας μέχρι την ψυχαναλυτική τους μορφοποίηση· ενώ τον Stephano Bolognini, που εκτός από πρόεδρος της Ιταλικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας (SPI) είναι και υποψήφιος πρόεδρος της IPA, τον ακούμε σε μία ιδιαιτέρως προσωπική, ψυχαναλυτική –και άκρως φροϋδική– «ομολογία» των θεωριών που διέπουν τη σκέψη του· έτσι παρακολουθούμε in vivo την «οικοδόμηση» θεωρητικών αφηγήσεων μέσω βιωμένων «ποιητικών» μεταφορών.
Στον Αναλυτή στη Συνεδρία ο Γιάννης Κόντος παρουσιάζει μία δύσκολη αναλυόμενη με τους διακριτικούς αλλά και εύστοχους σχολιασμούς της Μαρίλιας Άιζενσταϊν, από την Αθήνα και το Παρίσι, και της Μαρίνας Περρή, από το Λονδίνο. Τελικά, η συζήτηση παίρνει έναν ενδιαφέροντα, σχεδόν παραδειγματικό, χαρακτήρα συνδιαλλαγής ανάμεσα σε διαφορετικές «Ψυχαναλύσεις», όπως θα έλεγε ο Robert Wallerstein.
Στη θεματική του τεύχους, την Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας (ΟΔΠ), έχουμε άρθρα κορυφαίων διεθνών συντελεστών της Ψυχανάλυσης. Στο άρθρο του Πέτρου Χαρτοκόλλη παρουσιάζεται μία κλασική προσέγγιση των ζητημάτων που θέτει σήμερα η ΟΔΠ, και στην κλινική αντιμετώπιση των οριακών αλλά και στην οικοδόμηση των θεωρητικών μας υποθέσεων. Το άρθρο χρωστάει την εγκυρότητά του και στο γεγονός ότι ο συγγραφέας υπήρξε από τους αναδόχους της ΟΔΠ, στο ίδρυμα Menninger του Kansas των ΗΠΑ, το 1976. Μια γενιά μετά, ο Peter Fonagy και η Ιωάννα Βρούβα παρουσιάζουν την πιο πρόσφατη εκδοχή των θεωριών γύρω από την εν-νόηση και τη στοχαστική λειτουργία – εννοιών που είναι και εμπειρικά πιστοποιημένες αλλά και στηριγμένες στη συνέχιση των γνησιότερων ψυχαναλυτικών παραδόσεων. Η εκπαιδευτική αξία του άρθρου αυτού έγκειται στο πώς, με πυλώνες τη μεταψυχολογία, τις νευροεπιστήμες, την εμπειρική κλινική έρευνα και την κλινική εμπειρία, μπορεί να επιχειρηθεί, σήμερα, η οικοδόμηση θεωριών· με αυστηρή γνωσιολογική οργάνωση, από τα εναρκτήρια «θεωρήματα» μέχρι τις τελικές κλινικές εφαρμογές.
Στα Κλινικά και Θεωρητικά κείμενα της Μαρίας Χατζηανδρέου, του Βασίλη Φαλάρα και του Γρηγόρη Βασλαματζή προσεγγίζεται πλήθος ζητημάτων που θέτει η αναλυτική θεραπεία των οριακών και εν γένει των δύσκολων ασθενών: τα άρθρα πραγματεύονται το πλαίσιο, την ερμηνεία, τη μεταβίβαση, τις σεξουαλικότητες ανάμεσα στις γραμμές ζωντανού κλινικού υλικού, που η σύγχρονη μεθοδολογία και οι θεωρίες μας επιτρέπουν πλέον να χειριζόμαστε με πολύ μεγαλύτερη ευχέρεια.
Η τραυματική διάσταση και οι δυσχέρειες της αναπαράστασης εικονίζονται στο σύνθετο κείμενο του Σωτήρη Μανωλόπουλου για το Υπόγειο του Ντοστογιέφσκι. Μας δείχνει με ανάγλυφο τρόπο πώς μπορεί να συνδεθεί, αβίαστα, το αισθητικό βίωμα με τους πυρήνες των θεωριών μας σε μορφή που να αποκαθιστά, μέσα μας, το αίσθημα του αληθινού· η ψυχική πραγματικότητα είναι εδώ.
Στον νέο τομέα, την Κριτική Βιβλίων, με την ευθύνη του Κώστα Ζερβού, παρουσιάζονται σημαντικές εκδόσεις που, όπως είθισται, αποτελούν αφορμή και για ευρύτερο σχολιασμό της θεματολογίας. Τα βιβλία του Foucault –σε νέα μετάφραση– και του Χαρτοκόλλη, είναι πλέον, σήμερα, κείμενα αναφοράς· αλλά δίνουν την ευκαιρία στην Ξανθή Χαραλάμπους και τη Μαρία Μητροσύλη να επεκταθούν σε ορισμένες ουσιαστικές, μεθύστερες «εν-νοητικές» συνδέσεις· συνδέσεις που για να παραχθούν χρειάζονται την παρέλευση χρόνου ικανού από την αρχική έκδοση. Τέλος, το πρόσφατο και πολυσυζητημένο βιβλίο του René Kaës δίνει την ευκαιρία στον Μιχάλη Πέτρου να συνοψίσει ένα τεράστιο και πολυσήμαντο έργο με άγνωστες ακόμη όλες τις συνέπειές του, ακόμη και για το ίδιο το ψυχαναλυτικό corpus.
Ιωάννης Βαρτζόπουλος, Νίκος Λαμνίδης
