Το καλάθι σας είναι άδειο!
Εξαμηνιαίο περιοδικό ψυχανάλυσης
Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
Σημείωμα των εκδοτών 2
ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ Νίκος Τζαβάρας 5
ΔΙΑΛΟΓΟΣ των Μαρίλιας Αϊζενστάιν και Νίκου Κουρέτα 26
Ο ΑΝΑΛΥΤΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Δημήτρης Αναστασόπουλος Βαδίζοντας σε τεντωμένο σχοινί 55
Σχολιάζουν οι Ειρήνη Τσανίρα, Χρήστος Ζερβής
Απαντά ο Δημήτρης Αναστασόπουλος 77
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ
Εξελίξεις και μεταλλαγές στη θεραπευτική ψυχαναλυτική τεχνική κατά τις τελευταίες τρείς έως τέσσερις δεκαετίες Σταύρος Μέντζος 86
Συγκριτική παρουσίαση θεωριών σχετικά με τη θεραπευτική δράση της ψυχανάλυσης Κατερίνα Κονδύλη 102
ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ
Ο «βράχος του βιολογικού» έρεισμα και εμπόδιο στην εσωτερίκευση Ιωάννα Αχειμάστου-Παναγιωτοπούλου 147
Η ντροπή και το αίσθημα αφανισμού του παιδιού που καθρεφτίζεται στα μάτια της μητέρας Εύη Ζαχαρακοπούλου 161
Το θεραπευτικό αποτέλεσμα στην ψυχοσωματική Ιάκωβος Κλεώπας 173
ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ
Ναρκισσισμός και Σύγχρονη Εποχή Σάββας Σαββόπουλος 201
Ναρκισσιστικός αστερισμός, Τροπισμοί της σεξουαλικότητας: Λεονάρντο και μετουσίωση Χάρης Μωρίκης 210
Η κλινική του εφήμερου. Όψεις της ατομικής και κοινωνικής οδύνης. Κλινικά και κοινωνικά ερωτήματα μέσα από μία ψυχαναλυτική οπτική Στ. Στυλιανίδης 229
Βιβλίο και ψυχανάλυση (Επιμέλεια Κώστας Ζερβός)
Ο Hölderlin και το ζήτημα του πατέρα Χρυσή Γιαννουλάκη 250
Κοινότητα και ψυχιατρική μεταρρύθμιση Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου 262
Κινηματογράφος (Επιμέλεια Γρηγόρης Μανιαδάκης)
Κυνόδοντας Ξανθή Χαραλάμπους 268
Η λευκή κορδέλα Κατερίνα Κονδύλη 273
Στρέλλα Γρηγόρης Μανιαδάκης & Νίκος Λαμνίδης 278
Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Τ Ω Ν Ε Κ Δ Ο Τ Ω Ν
Η περιβάλλουσα πολιτική και πολιτιστική ατμόσφαιρα των δεκαετιών του ’60 και του ’70 παρουσιάζεται από τον Νίκο Τζαβάρα ως ένας από τους βασικούς λόγους που τον οδήγησαν στην ψυχανάλυση. Φαίνεται πως αυτό αποτελεί έναν κοινό τόπο για τους ψυχαναλυτές αυτής της γενιάς, όπως το έχουν δηλώσει επανειλημμένα στις Συνομιλίες οι Werner Bohleber, Σταύρος Μέντζος, Μαρίλια Αϊζενστάιν και άλλοι Ευρωπαίοι ψυχαναλυτές, οι οποίοι θεωρούσαν την ένταξή τους στην ψυχανάλυση ως μία στάση ζωής, με επιστημονικές και κοινωνικές συνιστώσες. Η εκτεταμένη, σχεδόν δοκιμιακή, αναφορά του Νίκου Τζαβάρα στη σχέση ψυχαναλυτικής θεωρίας και κλινικής και η έμφασή του στην εμβάθυνση των σχέσεών της με τα συγγενή ρεύματα της επιστήμης και του πνεύματος μας προσφέρει μια ιστορική ματιά αλλά και μια ενδιαφέρουσα θέση για τη σύγχρονη ψυχανάλυση.
Οι Διάλογοι είναι μία νέα θεματική ενότητα. Οι προσκεκλημένοι μας, χωρίς τις δεσμεύσεις της συγγραφής ενός άρθρου, συζητούν –διά ζώσης σ’ αυτό το τεύχος, μέσω των πλεονεκτημάτων της τεχνολογίας στο επόμενο– ένα κεντρικό θέμα της ψυχανάλυσης. Στο τεύχος αυτό η Μαρίλια Αϊζενστάιν και ο Νίκος Κουρέτας προσεγγίζουν το ασυνείδητο στην ιστορική διαδρομή του και στη σημερινή θέση του, προσφέροντας έναν διάλογο που ανταποκρίνεται τόσο σε εκπαιδευτικούς σκοπούς –είναι ίσως από τις πιο λεπτομερείς και διδακτικές προσεγγίσεις του θέματος στην ελληνική βιβλιογραφία– όσο και σε αμιγώς επιστημονικούς.
Στον Αναλυτή στη Συνεδρία ο Δημήτρης Αναστασόπουλος παρουσιάζει σειρά συνεδριών μιας ενδιαφέρουσας περίπτωσης. Οι σχολιασμοί της Ειρήνης Τσανίρα και του Χρήστου Ζερβή αναδεικνύουν το πολύπλευρο των παραγόντων που καθορίζουν τη στάση του αναλυτή εντός της συνεδρίας και η συζήτηση που αναπτύσσεται μας δείχνει τις διαδρομές της μεταβίβασης και αντιμεταβίβασης σε μια αναλυτική θεραπεία.
Η θεραπευτική δράση της ψυχανάλυσης είναι το θέμα του εκπαιδευτικού τμήματος. Ένα πρωτότυπο άρθρο του Σταύρου Μέντζου παρουσιάζει τις εξελίξεις της αναλυτικής τεχνικής ώστε η ψυχανάλυση να συνδιαμορφώνει και να εγγράφεται τελικά στη βιογραφία του αναλυομένου. Η Κατερίνα Κονδύλη στη συνέχεια κάνει εκτεταμένη αναφορά στις απόψεις για τη θεραπευτική δράση των διαφόρων σχολών της ψυχανάλυσης ώστε ο αναγνώστης να έχει στο τέλος μία σφαιρική άποψη για τη θεματική αυτήν.
Το άρθρο του Ιάκωβου Κλεώπα, στο κλινικό μέρος, εξειδικεύει την προβληματική της θεραπευτικής δράσης στον τομέα της ψυχοσωματικής και στηρίζει τις απόψεις του σε κλινικά παραδείγματα. Η Εύη Ζαχαρακοπούλου συμμετέχει επίσης στο τεύχος αυτό
μ’ ένα άρθρο για την ντροπή, παρουσιάζοντας εκτεταμένο κλινικό υλικό, και η Ιωάννα Αχειμάστου-Παναγιωτοπούλου μάς παρουσιάζει τους θεωρητικούς προβληματισμούς της και ερωτήματα που δείχνουν την προσπάθεια των ψυχαναλυτών να διευρύνουν τις δυνατότητες κατανόησης της ανθρώπινης συνθήκης.
Έχουμε επίσης δύο βιβλιοπαρουσιάσεις. Την Κοινωνική Ψυχιατρική και Μεταρρύθμιση των Στέλιου Στυλιανίδη και Λίλυς Στυλιανούδη από τον Κ. Παπακωνσταντίνου και την (μεταφρασμένη) πρώιμη πραγματεία του Jean Laplanche για τον Hölderlin από τη Χρυσή Γιαννουλάκη.
Τέλος, σ’ αυτό το τεύχος του Οιδίποδα εγκαινιάζουμε το τμήμα του θεατρικών και κινηματογραφικών κριτικών δοκιμίων με επιμελητή τον Γρηγόρη Μανιαδάκη. Η ψυχαναλυτική ματιά που εμπλουτίζει την αισθητική εμπειρία θα είναι, στο σημείο αυτό, η οπτική μας. Παρουσιάζονται η Λευκή κορδέλα του Hanecke από την Κατερίνα Κονδύλη, Ο κυνόδοντας του Λάνθιμου από την Ξανθή Χαραλάμπους και η Στρέλλα του Κούτρα από τον Γρηγόρη Μανιαδάκη και τον δεύτερο εξ ημών.
Ιωάννης Βαρτζόπουλος, Νίκος Λαμνίδης
