Εξαμηνιαίο περιοδικό ψυχανάλυσης
ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΡΑΜΑΤΙΣΗ
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
Σημείωμα των εκδοτών 2
ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ Mark Solms 5
ΔΙΑΛΟΓΟΣ των Βασίλη Δημόπουλου και Αθανάσιου Αλεξανδρίδη με θέμα το Εγώ 24
Ο ΑΝΑΛΥΤΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Henry Smith Συνεχής Διαδραμάτιση (Continuous Enactment): Η Επίδρασή της στη Σκέψη του Αναλυτή και ο Ρόλος της στη Θεραπευτική Διαδικασία 37
Σχολιάζουν οι Δημήτρης Τζάκσον και Σάββας Σαββόπουλος 52
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ
Εγκράτεια και Ουδετερότητα Λήδα Ξενάκη 68
Η ιστορική πορεία από την Εκδραμάτιση έως τη Διαδραμάτιση και η σχέση τους με την Ουδετερότητα Αναστασία Αναστασοπούλου και Χρήστος Χομπάς 89
ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ
Η σκηνική λειτουργία του Εγώ κατά Argelander Γιάννης Κόντος 111
Περί Διϋποκειμενικότητας Χρήστος Ιωαννίδης 118
Μια ειδική περίπτωση παθονεύρωσης: η παθο-υποχονδρία Γιώργος Σταθόπουλος 128
Το ψυχαναλυτικό έργο του Michel de M’ Uzan Πέτρος Κεφάλας 146
ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ
Ο Κρόνος και ο Francisco de Goya Απόστολος Βαλτάς 173
Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α. της Λένας Κιτσοπούλου. Ο περίκλειστος κόσμος της ιδιωτικής καταστροφικότητας Αρετή Σπυροπούλου 189
ΒΙΒΛΙΑ (Επιμέλεια Κώστας Ζερβός)
Ο John Bowlby και η Θεωρία του Δεσμού του Jeremy Holms Βασιλική Αδαμίδου 193
Η θηλυκή καταγωγή της σεξουαλικότητας του Jacques André Έλενα Κοσμά 200
Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Μακράς Διαρκείας του Glen.O. Gabbard Κωνσταντίνος Ασημακόπουλος 208
Ψυχοσωματικά παράδοξα: Ψυχαναλυτική προσέγγιση των σωματικών νοσημάτων του Claude Smadja Πολυτίμη Ζέη 212
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ (Επιμέλεια Γρηγόρης Μανιαδάκης)
Άλπεις, ΄Ή το λευκό πένθος. Άλπεις, του Γιώργου Λάνθιμου Γρηγόρης Μανιαδάκης και Γρηγόρης Βασλαματζής 220
Η ποίηση του τέλους. Melancholia, του Lars Von Trier Δημήτρης Αναστασόπουλος 223
Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Τ Ω Ν Ε Κ Δ Ο Τ Ω Ν
Ζούμε μία εποχή μείζονος σύγχυσης ταυτότητας, ταυτίσεων και αξιών, με ανθρώπινο πόνο που μπορεί να φθάνει μέχρι την απόγνωση. Η Ψυχανάλυση καλείται ν’ αντιμετωπίσει τα φαινόμενα αυτά, που διηθούν τον ψυχισμό, με ευαισθησία και στράτευση και ν’ αναζητήσει τρόπους να συμμετέχει ενεργά στα κοινωνικά δρώμενα. Τίθενται βέβαια δύσκολα ερωτήματα στην Ψυχανάλυση. Η επικέντρωση της ψυχαναλυτικής μεθόδου στην ενδοψυχική πραγματικότητα του αναλυόμενου και στη δράση του ασυνειδήτου και η δέσμευση του αναλυτή από την ουδετερότητα και την εγκράτεια του αναλυτικού πλαισίου καθορίζουν τη λειτουργία του. Η εξωτερική πραγματικότητα κατά τη διάρκεια μίας ανάλυσης αναμένεται ν’ αναλύεται με τους όρους του ασυνειδήτου και όχι με τους όρους της κοινωνικής πραγματικότητας. Η θεσμική Ψυχανάλυση επίσης επηρεάζεται ουσιαστικά από τις λειτουργίες του αναλυτικού πλαισίου, τις οποίες άλλωστε οφείλει να κατοχυρώνει και να αναδεικνύει. Η συνεργασία της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας με τους Γιατρούς του Κόσμου και η προσφορά της δυνατότητας της αναλυτικής θεραπείας σε πληττόμενες ομάδες του πληθυσμού είναι βήματα στη σωστή κατεύθυνση και οφείλουν να διευρυνθούν.
Ο Οιδίπους συνεχίζει την προσπάθειά του να προσφέρει έναν λιτό και μεστό αναλυτικό λόγο, να αναδείξει τη δυνατότητα της Ψυχανάλυσης να αποδώσει με αξιοπιστία και θεραπευτική προοπτική ουσιαστικές πλευρές της ανθρώπινης συνθήκης. Το κεντρικό θέμα αυτού του τεύχους είναι Ουδετερότητα και Διαδραμάτιση και, όπως ήδη αναφέραμε, άπτεται μίας ευαίσθητης πλευράς της αναλυτικής πράξης. Η Λήδα Ξενάκη ανοίγει
το εκπαιδευτικό μέρος με τις απόψεις του Freud και άλλων σημαντικών θεωρητικών για την ουδετερότητα και την εγκράτεια, και στη συνέχεια η Αναστασία Αναστασοπούλου και ο Χρήστος Χομπάς μάς προσφέρουν μία εποπτική εικόνα της σχέσης της ουδετερότητας με τη διαδραμάτιση. Οι αναγνώστες των δύο αυτών άρθρων θα έχουν τη δυνατότητα να σχηματίσουν μία περιεκτική άποψη για την ουσία και την ιστορική εξέλιξη των όρων αυτών στην Ψυχανάλυση. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι στον Αναλυτή στη Συνεδρία φιλοξενούμε τον Henry Smith, έναν από τους σημαντικότερους εισηγητές της Διαδραμάτισης στην Ψυχανάλυση. Τις κλινικές περιπτώσεις του σχολιάζουν οι Δημήτρης Τζάκσον και Σάββας Σαββόπουλος, προσφέροντας και αυτοί δικό τους κλινικό υλικό. Με τον τρόπο αυτόν η θεωρία συναντά την κλινική πράξη και το παρόν τεύχος του Οιδίποδα προσφέρει μία ουσιαστική εμβάθυνση στο θέμα. Συγγενής είναι ο Διάλογος του Βασίλη Δημόπουλου και του Αθανασίου Αλεξανδρίδη με θέμα το «Εγώ», αυτό που διαχειρίζεται την ουδετερότητα και τη διαδραμάτιση.
Στις Συνομιλίες o Νίκος Λαμνίδης συνομιλεί με τον κατ’ εξοχήν εκπρόσωπο της Νευροψυχανάλυσης, τον Mark Solms. Πρόκειται για ένα θέμα που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο είτε είναι ενθουσιώδης θιασώτης είτε έντονα σκεπτικιστής. Ένα πρελούδιο στο διεθνές συνέδριο της Νευροψυχανάλυσης που θα πραγματοποιηθεί τον προσεχή Ιούνιο στην Αθήνα.
Στα Κλινικά και Θεωρητικά ο Γιάννης Κόντος μάς παρουσιάζει τη σκηνική λειτουργία του Εγώ κατά Argelander, με κλινικές αναφορές, και ο Χρήστος Ιωαννίδης ένα θεωρητικό κείμενο για τη Διϋποκειμενικότητα. Δύο ουσιαστικές συνεισφορές στο κεντρικό θέμα του τεύχους. Στη συνέχεια ο Γιώργος Σταθόπουλος παρουσιάζει ένα θεωρητικό κείμενο για την παθο-υποχονδρία, έναν όρο που εμπνέεται από την παθονεύρωση του Ferenczi. Και το τμήμα αυτό ολοκληρώνεται με την περιεκτική παρουσίαση των απόψεων του
De M’ Uzan, έναν από τους σημαντικότερους ψυχαναλυτές του προηγούμενου αιώνα, από τον Πέτρο Κεφάλα.
Ο Απόστολος Βαλτάς γράφει για τις Επιστήμες και Τέχνες ένα εμβριθές και αισθητικά ενδιαφέρον άρθρο για τον Κρόνο του Francisco de Goya. Η Αρετή Σπυροπούλου συνεχίζει με ανάλογο τρόπο με τη Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α., έναν θεατρικό μονόλογο της Λένας Κιτσοπούλου. Στον Κινηματογράφο έχουμε τη Melancholia του Lars von Trier από τον Δημήτρη Αναστασόπουλο και τις Άλπεις του Γιώργου Λάνθιμου από τους Γρηγόρη Μανιαδάκη και Γρηγόρη Βασλαματζή. Τέλος, στα Βιβλία έχουμε το Ο John Bowlby και η Θεωρία του Δεσμού του Jeremy Holms, από τη Βασιλική Αδαμίδου, τη Θηλυκή Καταγωγή της Σεξουαλικότητας του Jacques André, από την Έλενα Κοσμά, την Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Μακράς Διαρκείας του Glen Gabbard, από τον Κωνσταντίνο Ασημακόπουλο και την Ψυχαναλυτική Προσέγγιση των Σωματικών Νοσημάτων του Claude Smadja, από την Πολυτίμη Ζέη. Οι παρουσιάσεις των βιβλίων, κείμενα με αυτονομία και αρτιότητα, θα δώσουν στους αναγνώστες μας τη δυνατότητα για ουσιαστική επαφή με το αντικείμενο που πραγματεύονται.
Ευχαριστούμε όλους τους συνεργάτες για τη συμμετοχή τους και τη συνεργασία τους στο συχνά επίπονο review process, απαραίτητο όμως για να προσφέρουμε έναν μεστό ψυχαναλυτικό λόγο.
Ιωάννης Βαρτζόπουλος, Νίκος Λαμνίδης