Το καλάθι σας είναι άδειο!
Υπό ανατύπωση
Εξαμηνιαίο περιοδικό ψυχανάλυσης
ΤΡΑΥΜΑ
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
Σημείωμα των εκδοτών 2
Σταύρος Μέντζος (23 Μαρτίου 1930 - 16 Μαΐου 2015) 5
ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ Alessandra Lemma 7
Η ΑΝΑΛΥΤΡΙΑ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Αριέλλα Ασσέρ Η Περίπτωση της Λένας 35
Σχολιάζουν η Αύρα Μπεράτη και ο Βασίλης Δημόπουλος 46
Απαντάει η Αριέλλα Ασσέρ 57
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ
Sándor Ferenczi: Ο Άνθρωπος - Το Έργο του Φώτης Μπόμπος 59
Τραυματισμοί της Ψυχής - Τραυματισμοί του Σώματος Ιάκωβος Κλεώπας 84
ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ
Πέραν του Καταναγκασμού της Επανάληψης και καθ’ οδόν προς τη Μορφοποίηση: Αρνητικό Τραύμα και Οδύνη της Ευχαρίστησης Αυγή Σακετοπούλου 117
Ενεργητική Σιωπή: Μία Ασυνήθης Τεχνική Παρέμβαση σε Πολύ Διαταραγμένους Ασθενείς (Η Περίπτωση της Μάγδας) Γιάννης Σ. Κόντος 133
Συναντήσεις Πέγκυ Σφυρίδου 159
ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ
Μία Ψυχαναλυτική Ανάγνωση της Αντιγόνης Αναστασία-Σταυρούλα Βαλταδώρου 175
70 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
Η Ενδοψυχική Δομή Θεωρημένη ως Σχέσεις-Αντικειμένου W. Ronald D. Fairbairn 199
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ (Επιμέλεια Γρηγόρης Μανιαδάκης)
‘Θα γίνεις Αληθινός Σκελετός. Δέχεσαι;’ H Αυτοκρατορία των Αισθήσεων, του Nagisa Ôshima Ελισάβετ Παπανδρέου 249
Ενοχή, Εξιλέωση και Αυτοθυσία. In Bruges, του Martin McDonagh Ιωάννης Α. Μαλογιάννης 256
ΒΙΒΛΙΑ (Επιμέλεια Κώστας Ζερβός)
Αυτοί που Eπέζησαν. Αντίσταση, Εκτόπιση, Επιστροφή. Θεσσαλονικείς Εβραίοι στη Δεκαετία του 1940, της Ρίκας Μπενβενίστε Αριέλλα Ασσέρ 262
Τρόμος επί Σκηνής, του Stephen Aaron Έλενα Τερζίογλου 271
Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Τ Ω Ν Ε Κ Δ Ο Τ Ω Ν
Το τέλος του 2015 βρίσκει τη χώρα μας αλλά και ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο σε οδυνηρές, τραυματικές δυσχέρειες.
Η έννοια του τραύματος αποτέλεσε τον πυρήνα της ψυχαναλυτικής θεώρησης από την (φροϋδική) αρχή της. Αλλά το τραύμα όρισε και ένα πεδίο δυσεπίλυτων αμφιταλαντεύσεων του ψυχισμού μεταξύ του «μέσα» και του «έξω», μεταξύ του σώματος και του περιβάλλοντος, ένα πεδίο που μέχρι σήμερα δεν έχει χάσει τίποτε από την επικαιρότητά του.
Στη Συνομιλία μας η καθηγήτρια Alessandra Lemma μάς θυμίζει τόσο τις –ζωτικές για την ψυχαναλυτική θεωρία αλλά και πρακτική μας– συνδέσεις με το σώμα όσο και τις συνδέσεις με την περιβάλλουσα συλλογικότητά μας, την αναπόφευκτη και πολλαπλή κοινωνική και επιστημονική αναφορικότητα της Ψυχανάλυσης.
Στην Αναλύτρια στη Συνεδρία η Αριέλλα Ασσέρ χειρίζεται με επιδεξιότητα ένα σύνθετο αναλυτικό υλικό, που καταφέρνει να «ομιλεί» με ικανοποιητική προφάνεια και που τις πτυχές του αναδεικνύουν με τις εμβριθείς παρατηρήσεις τους τόσο η Αύρα Μπεράτη όσο και ο Βασίλης Δημόπουλος.
Στο παρόν τεύχος το Τραύμα έχει την πρωτοκαθεδρία. Κατ’ αρχάς με τη μορφή του ψυχαναλυτικού μας προγόνου Sάndor Ferenczi, που επανέφερε το τραύμα, με «τραυματικό» τρόπο και σκανδαλωδώς, στο κέντρο της ψυχαναλυτικής μας θεώρησης, και που τον σκιαγραφεί ο Φώτης Μπόμπος. Επίσης ως μία άλλη, πολύ σύγχρονη θεώρηση του τραυματικού, από τη σκοπιά της Ψυχοσωματικής Σχολής του Παρισιού, όπως παρουσιάζεται από τον Ιάκωβο Κλεώπα, που συνδέει κλασικές φροϋδικές απόψεις με πλήθος από σύγχρονα ρεύματα έρευνας και σκέψης. Έχουμε επίσης την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κλινική εργασία της Αυγής Σακετοπούλου, που χρησιμοποιεί τις προηγούμενες εννοιολογήσεις αλλά και πολλές άλλες, για να αναδείξει τραυματικές δομήσεις της αναλυόμενής της, με μία συναρπαστική, ασυνείδητη διαδραμάτιση, μέσω της μυρωδιάς ελληνικού καφέ.
Η εργασία του Γιάννη Κόντου που δείχνει τη μακρά αναλυτική πορεία μίας αναλυόμενης που είχε οργανώσει έναν ζωντανό-νεκρό εαυτό και πώς η ενεργητική σιωπή του αναλυτή ανέδειξε τους τραυματικούς πυρήνες και πυροδότησε την αναπαραστατική δυναμική. Και, τέλος, η εργασία της Πέγκυς Σφυρίδου, που μας μεταφέρει στην περιοχή της γειτνίασης του ατομικού με το συλλογικό/κοινωνικό τραύμα, και δείχνει κόμβους και σημεία σύνδεσης και επικοινωνιών που μπορούν να ξαναβάλουν σε λειτουργία την ψυχική ζωή, ενίοτε ακόμη και στις παρυφές της εμπεριστατωμένης αναλυτικής εργασίας.
Το νέο μας τμήμα, 70 Χρόνια Μετά, θα αναφέρεται κάθε φορά σε ένα καίριο και καθοριστικό για την εξέλιξη της ψυχαναλυτικής θεωρίας κείμενο, που έχει μόλις συμπληρώσει τα 70ά του γενέθλια. Επιλέξαμε το θεμελιώδες, εκ της ιστορικής διαδρομής του, άρθρο του William Ronald Dodds Fairbairn, του 1944, που έπαιξε τόσο καθοριστικό ρόλο στην εγκαθίδρυση της θεωρίας των σχέσεων-αντικειμένου ή αντικειμενοτρόπων σχέσεων, όπως, «φαιρμπαιρνικά» έχει αποδοθεί στα ελληνικά.
Στον Κινηματογράφο έχουμε αναφορές σε δύο εξαίρετες ταινίες. Στην παλαιότερη Αυτοκρατορία των Αισθήσεων, του Ôshima, με τις ατέρμονες αναζητήσεις του αντικειμένου, που με εξαιρετική μαεστρία «μοντάρει» η Ελισάβετ Παπανδρέου, και τη νεότερη Αποστολή στην Μπριζ, όπου ο Ιωάννης Α. Μαλογιάννης μάς κάνει «τράβελινγκ» στους δρόμους της ενοχής.
Στα Βιβλία έχουμε την παρουσίαση από την Αριέλλα Ασσέρ του σπουδαίου βιβλίου της Ρίκας Μπενβενίστε, Αυτοί που Επέζησαν. Αντίσταση Εκτόπιση, Επιστροφή για την τραυματική αποκοπή των εβραίων συμπατριωτών μας από τον κορμό της πόλης τους, της Θεσσαλονίκης. και του βιβλίου του Stephen Aaron, Τρόμος επί Σκηνής, από την Έλενα Τερζίογλου, με την πάντοτε καίρια συνάντηση θεάτρου και ψυχισμού.
Ιωάννης Βαρτζόπουλος, Νίκος Λαμνίδης
